پروتِکُل (به انگلیسی: Protocol)‏ ارتباطی بین واحدها در ایستگاه‌های کاری مختلف که قواعد و قالب‌هایی را برای مبادله پیام‌ها تعریف می‌کند. به مجموعه قوانین نرم افزاری که رعایت آن باعث بهره برداری از امکانات سخت افزاری شبکه می‌شود.

در این مقاله به بررسی پروتکل های شبکه می پردازیم

TCPو UDP:

در پشته پروتکلی IP/TCP دو نوع ارتباط می توان با کامپیوتر ایجاد کرد:

اتصال به کامپیوتر راه دور به وسیله سوکت Stream Data
اتصال به کامپیوتر راه دور به وسیله سوکت Gram Data

به بیان غیر رسمی به نوع ارتباط اول ( اتصال گرا ) ارتباط از نوع TCP گویند و اگر نوع برقراي ارتباط به حالت Gram Data ( غیر اتصال گرا ) باشد به آن UDP گویند. کاربرد حالت اتصال گرا در مواقعی است که نیاز به برقراري یک ارتباط امن بین دو ماشین فرستنده و گیرنده داشته باشیم یعنی از صحت دریافت اطلاعات در ماشین گیرنده مطمئن شویم. اما حالت غیر اتصال گرا ( UDP ) مواقعی استفاده می شود که خیلی دریافت اطلاعات توسط ماشین گیرنده اهمیتی نداشته باشد.

انواع ارتباط بین لایه هاي دو ماشین

Message Stream
Ack) reliable)
Byte Stream
Connection Oriented
(Data Stream)
Not Ack (unreliable)
Ack (reliable)
Connection Less
(Data Gram) Not Ack (unrilabel)
Request & Reply
کیفیت سرویس دهی یک شبکه

QQS:

سرویس که یک شبکه ارائه می دهد باید داراي یک کیفیت خوب و قابل قبول باشد. از لحاظ کیفیت ارائه سرویس شبکه ها دو نوع می باشند: کاربر قبل از استفاده از شبکه در مورد کیفیت با شبکه توافق می کند. شبکه هیچ تضمینی در مورد کیفیت نکرده ولی سعی می کند حداکثر کیفیت را ارائه دهد.

پارامترهاي ارزیابی کیفیت سرویس:

مدت زمان ایجاد ارتباط (Establishment Connection)
(Connection Establishment Failure Probability) ارتباط قطع احتمال
پهناي باند عملی قابل استفاده کاربر (Put Through)
زمان انتقال داده (Delay Transit)
(Error Ratio) خطا نرخ
(Security) امنیت
اولویت بندي (Priority)
پروتکل توقف و انتظار (WAIT & STOP)

در این پروتکل فرستنده پس از ارسال یک فریم یک مدت زمانی را منتظر رسیدن پاسخ ( Ack ) از طرف گیرنده می شود. این کار را با تنظیم یک زمانسنج انجام می دهد. هر گاه زمان تایمر به صفر برسد و پاسخی براي بسته ارسالی دریافت نشود ، فرض می کند که بسته یا خراب شده یا به مقصد نرسیده است. در این هنگام مبادرت به ارسال مجدد بسته می نماید.

پروتکل پنجره هاي لغزان (WINDOWS SLIDING)

در پروتکل Wait & Stop یک فریم ارسال می شود و سپس فرستنده منتظر رسیدن جواب از گیرنده باقی می ماند، در این حالت مقداري از زمان ماشین فرستنده به بطالت خواهد گذشت. در صورتی که هر ماشین موجود در شبکه بتواند در یک زمان محدود خط را در دست داشته باشد این پروتکل با شکست مواجه خواهد شد.

پروتکل پنجره هاي لغزان ( WINDOWS SLIDING):

در پروتکل Wait & Stop یک فریم ارسال می شود و سپس فرستنده منتظر رسیدن جواب از گیرنده باقی می ماند، در این حالت مقداري از زمان ماشین فرستنده به بطالت خواهد گذشت. در صورتی که هر ماشین موجود در شبکه بتواند در یک زمان محدود خط را در دست داشته باشد این پروتکل با شکست مواجه خواهد شد. براي رفع این مشکل پروتکل پنجره هاي لغزان معرفی شده است، کارکرد این پروتکل به نحوي است که فرستنده هر بار به جاي ارسال یک بسته می تواند یک تعداد مشخص از بسته ها ( یا اصطلاحا یک پنجره ازبسته ها ) را ارسال کند و سپس منتظر جواب مربوط به آن تعداد از پنجره ها باشد.

پروتکل هاي بدون اختلال ( FREE COLLISION):

با وجود این که در روش CD/CSMA وقتی که یک ماشین کانال ارتباطی را در دست گرفت دیگر اختلالی در ارسال اطلاعات به وجود نمی آید، اما باز هم ممکن است در زمان رقابت براي در دست گرفتن کانال در بین ماشین ها اختلالاتی در روند ارسال به وقوع بپیوندد. و این موضوع برروي کارایی کانال تاثیر منفی می گذارد.خصوصا هنگامی که طول کابل ارتباطی زیاد باشد و همچنین اندازه بسته ها نیز کوچک باشند.[فقط کاربران ثبت نام شده می توانند لینک را ببینند! ] ، [فقط کاربران ثبت نام شده می توانند لینک را ببینند! ] ، [فقط کاربران ثبت نام شده می توانند لینک را ببینند! ] ، [فقط کاربران ثبت نام شده می توانند لینک را ببینند! ] ، [فقط کاربران ثبت نام شده می توانند لینک را ببینند! ]